vrijdag 2 september 2016
Het zou zomaar kunnen dat India deze vrijdag de grootste staking ooit
beleefde. De grootste, niet alleen in India zelf maar sowieso, waar dan ook, wanneer dan ook. Vakbondschef Ramen Padney denkt dat te kunnen bewijzen. Of het nu precies de allergrootste is of kantje boord net niet – India beleefde eerder enorme stakingen – dat “tientallen miljoenen arbeiders in de publieke sector” het werk neerlegden tegen laag loon en tegen privatisering, is sowieso opmerkelijk en mooi.
Vakbondsbestuurders spreken van “rond 180 miljoen arbeiders, waaronder employees van staatsbanken, docenten, postarbeiders, mijnwerkers en bouwarbeiders, deelnamen, maar het cijfer kon niet onafhankelijk worden bevestigd”. Ik ga er van uit dat de vakbondsbestuurders het succes van hun actie aandikken, mogelijk rechtstreeks overdrijven. Dat is standaard. Maar als die bestuurders en 50 miljoen stakers naast zitten, dan hebben nog altijd 130 miljoen arbeiders gestaakt. Is dat eerder vertoond, in India of elders?
Weaar gaat het om? Tien samenwerkende vakbonden zetten de actie op touw nadat de regering weigerde akkoord te gaan met een verhoging van het minimumloon voor ongeschoolden. Die regering, onder premier Modi, combineert pro-ondernemersbeleid combineert met felle hindoe-chauvinistische retoriek en repressie. Bij dat pro-ondernemersbeleid hoort ook privatisering, waarmee die regering 8,35 miljard dollar wil verkrijgen. Ook tegen die privatisering richt zich de vakbondsactie. Bonden eisen ook toegankelijke gezondheidszorg en sociale zekerheid. Het is een klassieke botsing tussen vakbonden die stelling nemen tegen allerhande neoliberale maatregelen en voornemens, en een regering die door wil duwen in neoliberale richting.
De botsing brengt dus enorme aantallen arbeiders in beweging. Dat is er goed aan: het laat zien hoe breed de onvrede is, en het laat zien dta die on vrede zich in actie kan omzetten. Radicaal is het perspectief van de actie echter niet. De grote klacht van arbeiders is ongetwijfeld het dreigende neoliberale beleid en de lage lonen. De grote klacht van vakbondsbestuurders is eerder: waarom praat de regering niet met ons? Vakbondsbestuurder Tapan Sen, van één van de samenwerkende vakbonden: “Wij hebben onze eisen al vijf jaar lang naar voren gebracht. Maar gedurende het afgelopen jaar heeft geen minister de vakbonden zelfs maar ontmoet”. Het is de bekende grief van een vakbondsbestuur dat zichzelf ziet als overlegpartner in het al;gemeen belang en ontdekt dat de regering haar beleid gewoon eenzijdig wil doordrukken. Een regering die een andere tactiek hanteert krijgt vakbondsbestuurders nogal eens zover dat ze een deel van het soort beleid waartegen arbeiders nu staken, zelf helpen verdedigen tegenover arbeiders.
Dat deze regering in India daar niet voor kiest, is een teken van het rechtse karakter ervan, een soort van rechts dat de confrontatie met arbeiders zoekt. Het kan echter ook te maken hebben met een inschatting van die regering: laat vakbonden een stakingsdag organiseren, waardoor arbeiders stoom kunnen afblazen, waarna het beleid, eventueel met een paar hele bescheiden concessies, alsnog wordt doorgezet.
Het is zeer te hopen dat die laatste inschatting ongegrond blijkt te zijn. Maar dat zal dan afhangen van de mate waarin arbeiders, ongeacht hoe vakbondsbestuurders zich opstellen, de noodzaak zien om hun eigens trijd in eigen handen te nemen, en naar dat inzicht ook te handelen. De staking van deze vrijdag heeft aan het hiertoe benodigde zelfvertrouwen van arbeiders hopelijk een flinke bijdrage helpen leveren.
Peter Storm
